Torbiel Bakera, nazywana także cystą Bakera lub guzem dołu podkolanowego, to patologiczne uwypuklenie w tylnej części stawu kolanowego, które powstaje na skutek przemieszczania się nadmiaru płynu stawowego do kaletki mięśniowej znajdującej się między mięśniem brzuchatym łydki a mięśniem półbłoniastym. Zmiana ta może być całkowicie bezobjawowa, ale u wielu pacjentów powoduje ból, uczucie rozpierania lub drętwienia łydki.
Ze względu na położenie w sąsiedztwie ważnych naczyń i nerwów, torbiel Bakera może prowadzić do objawów neurologicznych i ograniczenia ruchomości kolana. W placówce JMC Józefosław ortopeda oraz zespół fizjoterapeutów prowadzą kompleksową diagnostykę i leczenie zachowawcze tej dolegliwości, dążąc nie tylko do zmniejszenia objawów, ale przede wszystkim do wyeliminowania przyczyny powstawania torbieli.
Najczęściej torbiel Bakera rozwija się wtórnie do zmian w obrębie stawu kolanowego – może to być wynik:
Nadmierna produkcja płynu stawowego zwiększa ciśnienie wewnątrzstawowe, a płyn ten znajduje ujście w tylnej części stawu, gromadząc się w kaletce. Z czasem powstaje otorbiona przestrzeń, która może mieć różną strukturę i napięcie. Torbiel może również pęknąć, powodując nagły, ostry ból i objawy przypominające zakrzepicę żylną.
Wielu pacjentów nie odczuwa żadnych dolegliwości, a torbiel wykrywana jest przypadkowo w trakcie badania obrazowego. Jednak u części osób mogą wystąpić:
Diagnostyka torbieli Bakera w JMC Józefosław opiera się na dokładnym badaniu ultrasonograficznym (USG) stawu kolanowego, które jest podstawową i najczęściej wystarczającą metodą obrazową. Ortopeda wykonuje badanie w czasie rzeczywistym, co umożliwia precyzyjne określenie wielkości torbieli oraz ocenę jej napięcia i zawartości, na przykład płynu surowiczego, zapalnego czy obecności przetok. USG pozwala także na rozróżnienie rodzaju torbieli – czy jest zapalna, włóknista czy synowialna, a także na ocenę stanu kaletki brzuchato-półbłoniastej. Dodatkowo badanie umożliwia identyfikację współistniejących zmian wewnątrzstawowych, takich jak uszkodzenia łąkotek, wysięki czy zmiany zwyrodnieniowe. USG stosowane jest również do monitorowania efektów leczenia zachowawczego przez ocenę zmniejszenia objętości torbieli. Badanie jest całkowicie bezpieczne, nieinwazyjne i może być powtarzane wielokrotnie, także w celu diagnostycznym przed wykonaniem iniekcji lub punkcji.
W przypadku torbieli o większych rozmiarach, powodujących dolegliwości bólowe, stosuje się procedury iniekcyjne lub punkcyjne:
Punkcja torbieli pod kontrolą USG – pozwala na bezpieczne odprowadzenie płynu i zmniejszenie napięcia w dole podkolanowym. Wskazana zwłaszcza w przypadku ostrego bólu, dużej torbieli lub przed planowaną rehabilitacją.
Iniekcje dostawowe – wykonywane najczęściej po punkcji lub w ramach leczenia przyczynowego:
Zabiegi te wykonywane są przez ortopedę z zastosowaniem aseptycznych technik i precyzyjnie prowadzone pod kontrolą USG.
Leczenie zachowawcze torbieli Bakera w JMC Józefosław opiera się przede wszystkim na eliminacji przyczyny jej powstawania. W ramach rehabilitacji opracowywany jest indywidualny plan terapii prowadzony przez doświadczonych fizjoterapeutów. Proces leczenia obejmuje diagnostykę funkcjonalną, która pozwala na ocenę ustawienia kończyny dolnej, wzorców chodu, stabilizacji miednicy oraz osi kolana. Kolejnym etapem jest terapia manualna mająca na celu poprawę ruchomości stawu kolanowego oraz redukcję napięcia tkanek miękkich wokół torbieli. Ważną częścią rehabilitacji są ćwiczenia funkcjonalne i stabilizacyjne, które wzmacniają mięśnie pośladkowe, mięsień czworogłowy uda oraz mięśnie podudzia, a także poprawiają koordynację i kontrolę nerwowo-mięśniową. Ponadto pacjenci przechodzą reedukację wzorców ruchowych, ucząc się prawidłowego chodu, wchodzenia po schodach oraz wykonywania przysiadów w bezpiecznych warunkach. Terapia wspomagana jest także zastosowaniem fali uderzeniowej, która poprawia mikrokrążenie, zmniejsza napięcie w tylnej części kolana oraz pobudza regenerację tkanek. Istotnym elementem jest również profilaktyka nawrotów poprzez edukację pacjenta dotyczącą zmiany obciążeń treningowych, ergonomii pracy i aktywności codziennej. Celem całego procesu rehabilitacji jest nie tylko likwidacja samej torbieli, ale przede wszystkim usunięcie czynników prowokujących jej powstawanie, co znacząco zmniejsza ryzyko nawrotów.
Jeżeli torbiel nie reaguje na leczenie zachowawcze, a objawy utrzymują się mimo terapii i iniekcji – ortopeda może zadecydować o usunięciu torbieli chirurgicznie. Warto jednak pamiętać, że bez zidentyfikowania i leczenia przyczyny, torbiel może powrócić nawet po zabiegu.
Jeśli odczuwasz ból z tyłu kolana, zauważyłeś obrzęk lub napięcie w łydce – nie zwlekaj. Wczesna diagnostyka i odpowiednio prowadzona rehabilitacja pozwalają uniknąć operacji i skutecznie wrócić do sprawności. W naszej placówce ortopeda oraz zespół fizjoterapeutów zaplanują dla Ciebie skuteczne, bezpieczne i indywidualne leczenie.
